- R SESİ NEDEN BU KADAR ZOR?

R SESİ NEDEN BU KADAR ZOR?

Birçok çocuk ‘r’ sesini söyleyemediği için bazen öğretmenleri bazen de velileri tarafından dil ve konuşma terapisine yönlendirilir. Çocuklarda tüm seslerin edinimi yaklaşık 6 yaşını bulabilir. Fakat ‘r’ sesini söyleyemediği için terapiye gelen kişiler sadece okul öncesi dönemdeki çocuklar değildir; okul çağındaki çocuklar ve hatta ergen ve yetişkin kişiler de bazen bu sesi söyleyemeyebilir.

‘R’ sesini söyleyememek anlaşılırlığı düşürebilir. Akademik hayatta zorluklara sebep olabilir (örneğin okuma yazma öğrenen birinci sınıf öğrencisi r yerine söylerken yerine söylediği l sesini yazabilir; örneğin ‘kare’ yerine ‘kale’ yazabilir). Çocuğun arkadaşları tarafından dalga geçilmesine sebep olabilir ve sosyal duygusal boyutlarda çocuğu etkileyebilir.

‘r’ sesini söyleyememek bir sesletim bozukluğudur ve dil ve konuşma terapisi ile düzelmektedir.

 Neden ‘r’ sesini söylemek diğer seslere kıyasla daha zor olabiliyor? Bu sorunun birden fazla sebebi olabilir:

• ‘r’ sesinin motor(hareket) özellikleri çoğu sese göre daha karmaşıktır. Birçok şey aynı anda organize edilmelidir: dili kaldırıp uygun yerde tutmak; ötüm denilen özelliği sağlamak için üretimde titreşim yaratmak; dudak, dişler, dil ve hava akışını uygun şekilde düzenlemek.
• ‘r’ sesi ardındaki ve önündeki seslerden etkilenebilir, üretiminde bu seslere göre küçük farklılıklar meydana gelir.
• ‘r’ sesi Türkçe’deki seslerin ediniminde son sıralardadır.
• ‘r’ sesini üretirken ağız içini görmek, göstermek zor olduğu için çocuğa anlatmak zor olabilir.
• Bazı kişilerde dilaltı bağının kısa olması dil hareketini kısıtladığı için ‘r’ sesinin üretimini zorlaştırabilir.
• Bazı çocuklar için ‘r’ ve yerine ürettikleri diğer sesi işitsel olarak aynıdır. Örneğin hem ‘r’ sesini hem de ‘l’ sesi çocuk için işitsel olarak l olabilir.

Uzm. DKT Ayşe NEMUTLU